Ik pas niet in het systeem

Adresonderzoek door de gemeente

Dit is de update van 3 februari 2013. Lees wat er hieraan vooraf ging: ‘Ik pas niet in het systeem (1)’

Het adresonderzoek van de gemeente duurt nu al ruim 4 maanden. In de tussentijd kan ik mijn paspoort niet verlengen en daardoor bijvoorbeeld niet kerst vieren bij mijn vader, zusje en kleine nichtje in Amerika. Ten einde raad neem ik contact op met de Nationale Ombudsman, die me naar de Burgerraadsman van de gemeente Amstelveen verwijst.

Ineens is er een afspraak met alle betrokkenen. Er is ook ineens een uitslag van het adresonderzoek: “U bent een pionier, waar de huidige regelgeving nog niet op is ingesteld” zegt de gemeente, waarna ze me een officiële brief overhandigen waar in staat dat ik ben uitschrijven met ‘bestemming onbekend’.

Vanaf dat moment sta ik dus in de boeken als een zwerver; zonder vaste woon- of verblijfplaats. Even voor de duidelijkheid: ik woon al 16 jaar in Amstelveen, waar ik zelfs een eigen (koop)huis heb. Ik maak geen aanspraak op een uitkering of andere vorm van bijstand. In tegendeel: ik ben een ZZP-er die prima haar eigen hoofd boven water kan houden en ik betaal gewoon belasting en gemeentebelasting.

‘Wat is dat het probleem?’ zul je je, net als ik afvragen… Het blijkt zo te zijn dat je je pas op een adres mag inschrijven als je daar feitelijk meer dan 6 maanden per jaar overnacht. Omdat ik overal vandaan kan werken en dus veel reis, zit ik net op die grens. De gemeente is op huisbezoek gegaan, heeft bij mij het aantal nachten opgevraagd dat ik in Nederland ben en ze hebben de conclusie getrokken dat ik niet genoeg nachten in mijn huis slaap en daar dus niet ingeschreven mag staan! “Ja, wij vinden het ook vervelend voor u, mevrouw, maar regels zijn regels…” krijg ik te horen. Sterker nog: het hoofd adresonderzoek voegt daar nog aan toe: “Ja, ik heb vroeger ook veel gereisd. Dan schreef ik me bij mijn ouders in en ging twee jaar op reis. Geen enkel probleem.” Als ik hem vreemd aankijk, voegt hij daar snel aan toe: “ehm, tegenwoordig kan dat dus niet meer…”

Als ik langere tijd weg ben, (onder)verhuur ik mijn huis soms. Ik vraag of dat het probleem is. “Als ik mijn huis gewoon leeg laat staan als ik er niet ben, kan ik me dan wel weer inschrijven?” Het antwoord verbaast me: “alleen als u er feitelijk 6 maanden per jaar overnacht. U staat nu in ons systeem, dus wij zullen dat blijven controleren.” Dit is toch ongelofelijk?

Dit betekent dat allerlei mensen het risico lopen om uitgeschreven te worden van hun eigen adres. Denk bijvoorbeeld aan:

  • De vele ZZP-ers die in Groningen of een andere uithoek van het land wonen en een groot deel van de week ‘op tournee’ zijn in het land.
  • Beroemdheden die veel op reis zijn of in hotels slapen
  • De vele stewardessen en piloten die in Amstelveen wonen.
  • Een student met ‘wilde haren’ die elke nacht ergens anders slaapt.
  • Iemand die nachtdiensten werkt ‘overnacht’ feitelijk ook niet op zijn of haar adres.
  • Iemand die veel tijd (en dus ook nachten) doorbrengt bij zieke of eenzame ouders of andere familie.
  • Of iemand die zijn tijd verdeelt tussen een relatie, familie of vrienden aan de andere kant van het land en zijn/haar eigen huis.
  • Iemand die vaart of op een booreiland werkt
  • Gepensioneerden die de zomers op reis zijn en de winters in zuid-Europa doorbrengen
  • Zakenmensen die 11 dagen per jaar maand en daarnaast een dikke maand per jaar op vakantie gaan

Is Nederland in een politiestaat veranderd? Moeten we straks allemaal registreren waar we slapen? Ik kan me voorstellen dat dit bij het aanvragen van een uitkering van belang is. Maar als je een eigen huis hebt, je eigen geld verdient, netjes je belastingen betaalt en er verder niemand kwaad mee doet of benadeelt, wat heeft een gemeente dan te maken met hoeveel nachten jij in je huis slaapt?!?

En er komt nog een andere vraag op: de gemeentelijke basis administratie (GBA) is de basis voor o.a. de Belastingdienst. Zou de Belastingdienst nu ook de conclusie trekken dat ik niet in Nederland woon en dat ik geen belasting meer hoef te betalen? Dat zou een mooie bijkomstigheid zijn! Een eerste navraag leert echter dat de Belastingdienst andere maatstaven hanteert en dat ik gewoon moet blijven betalen. Is dat niet van de gekke: dat ik ben uitgesloten van alle faciliteiten die Nederland biedt, maar dat ik daar wel aan moet blijven meebetalen?

Ik ga dit eens tot op de bodem uitzoeken. Niet alleen voor mezelf, maar voor een nieuwe generatie ZZP-ers en wereldburgers, die net als ik vrij willen zijn om te kiezen waar ze slapen, wonen en werken. En die geen verantwoording willen hoeven afleggen over hoeveel nachten ze in hun eigen huis slapen. Al staat het 9 maanden per jaar leeg, als dat mijn enige vaste woonplek is en ik netjes al mijn lasten betaal, dan moet dat toch kunnen, dan is dat toch mijn eigen keuze?

Ik ben erg benieuwd naar jullie reactie. Tips over waar ik meer info over deze zaak kan vinden zijn van harte welkom. Ik zou ook graag in contact komen met iemand die verstand heeft van bestuursrecht. Lees hoe het verder gaat: ‘Ik pas niet in het systeem (3)

PS. Een aantal jaar geleden ontving ik van de Burgermeester van Amstelveen deze Ridderorde voor mijn vrijwilligerswerk met Coins for Care. Ik werd geroemd om mijn voorbeeldfunctie en bedankt dat ik Amstelveen zo positief in het nieuws bracht. Het heeft er natuurlijk niet direct mee te maken, maar ik vind het apart hoe een gemeente een paar jaar later haar ‘voorbeeldburger’ zonder pardon de gemeente uit kickt, alsof ze een misdaad heeft begaan door niet vaak genoeg in haar huis te slapen…

Wil je digitale nomade worden?

Zie jij jezelf al de wereld over reizen als locatie onafhankelijk ondernemer?

  • Heb je nog vragen?
  • Weet je niet waar je moet beginnen?
  • Wil je gelijkgestemde mensen ontmoeten?

Dan zijn deze opties wellicht iets voor jou:

  • In mijn Handboek voor Wereldburgers vertel ik hoe ik uit het systeem ben gestapt, welke problemen ik tegenkwam en welke oplossingen ik vond. Ook geef ik veel tips hoe ik het gedaan zou hebben als ik van tevoren had geweten wat ik nu weet. Kortom: het perfecte boek als je niet zelf het wiel wilt uitvinden.
  • De Engelse Digital Nomads boek is internationaler, dus het bevat niet alle Nederlandse tips & tricks. Het is wel iets meer gericht op ondernemen en heeft inspirerende voorbeelden en interviews met andere digital nomads.
  • Eens in de paar maanden houd ik een Digital Nomad workshop. Van tevoren ontvang je een aantal videos waarin ik de belangrijkste onderwerpen bespreek (waar registreren, je bedrijf opzetten, verzekeren, belasting betalen etc.). Tijdens de workshop kan je dan al je overgebleven vragen stellen, denk ik met je mee en hoor je de plannen en ervaringen van andere nomads.
handboekvooreenwereldburger_auteur_Esther_Jacobs
Digital-Nomads_how-to-live-play-work-around-the-world_auteur_Esther_Jacobs