Wat is nog echt?
Photoshop. Corruptie. Gehackte bank sites. Goede doelen schandalen. Reality TV. Botox. Vraag jij je ook wel eens af wat nog echt is? In Amerika vermelden ze op een pakje nep-boter zelfs ‘with real butter flavour!’ Hoe lang duurt het voordat deze plastic fantasic ook onze Nederlandse levens binnensluipt? Niet lang meer, is mijn ervaring. Laatst zag ik op een oproep van het blad WatHandig van de Albert Heijn: “Waar erger jij je aan?” Ik reageerde met het verhaal van koffie-ketens die op hun papieren bekertjes zetten dat ze van gerecycled papier gemaakt zijn en dus bomen sparen… en vervolgens TWEE bekertjes in elkaar steken voor een kop koffie! Ik kreeg een uitnodiging om mee te doen aan de rubriek Wat stom, Wat handig en er werd meteen een afspraak gemaakt voor de fotosessie. Daar werd ik verwelkomd: “Dag Esther, dit is je theedoek, ga daar maar staan voor de foto.” Theedoek??? Bleek dat zij mij met de volgende ergernis in het blad wilden zetten: “Ik koop regelmatig een setje theedoeken en vind het stom dat je ze eerst een paar keer moet wassen voor je ze goed kunt gebruiken.” Nu heb ik van mijn leven nog nooit een theedoek gekocht en sta ik bovendien bekend als een moderne zwerver zonder vaste woon- en verblijfplaats, dus ik vond dit totaal niet bij me passen. Bovendien deed ik juist mee omdat ik wat meer aandacht voor het milieu wilde. “Waarom mogen we niet gewoon met onze eigen opmerking op de foto?” vroeg ik. “Albert Heijn wil dat deze rubriek ECHT is, daarom vragen we ECHTE mensen. Maar ja, hun ergernissen werden niet altijd goedgekeurd, daarom hebben we besloten die alvast zelf te kiezen,” was het antwoord. Lekker ECHT dus! Uiteindelijk sta ik met een make-up doekje in het blad, maar ik schaam me dat ik heb toegegeven.
Veel van wat we in bladen en op TV zien, is dus in scène gezet. Ik kijk nooit TV, maar vind het heerlijk om via internet de audities van talentenjachten te bekijken. Wereldwijd worden zo mensen met bijzondere talenten en vaak prachtige verhalen ontdekt. Helaas weet ik uit mijn deelname aan Expeditie Robinson dat wat je op TV ziet niet allemaal echt hoeft te zijn. Iemand eenzaam en verlaten op het strand? Veel mensen weten niet dat die persoon daar zit met een cameraman, geluidsman en verslaggever net buiten beeld. De talentenjacht audities blijken ook perfect gepland en gefilmd te worden. Vragen van de jury worden bijvoorbeeld zo voorgekauwd dat het verrassingseffect maximaal is. Bij alle kansrijke deelnemers wordt naar heftige emoties gezocht, die vervolgens worden uitvergroot. Inderdaad roept het bij mij emoties op, maar ik weet tegelijkertijd dat ik gemanipuleerd wordt. Het venijn zit hem vaak in de details. In de film Adjustment Bureau vertelt een presidentskandidaat die werd geprezen omdat hij zo ‘naturel’ was, dat er heel veel geld was uitgegeven aan onderzoek dat moest uitwijzen hoe ‘ongepoetst’ zijn schoenen eruit moesten zien. Ze moesten net glanzend genoeg zijn om de goed opgeleide kiezer niet te verliezen, maar nonchalant genoeg om ook de arbeider aan te spreken. We wisten al dat politiek nep is, maar dat zelfs dit soort details in scène worden gezet, dat raakte me. De voedingsindustrie maakt het helemaal bont. Wist je dat die heerlijke smaak van truffelolie niet komt van truffels, maar van een restproduct van… olieraffinaderijen? En dat kaas op pizza’s en lasagnes niet van de koe komt, maar van palmolie plantages? Dat in vetvrij eten extra veel suiker zit, en in suikervrij veel vet? Bekijk de uitzendingen van de Keuringsdienst van Waarde om meer voorbeelden te zien hoe wij als consument voor de gek worden gehouden. Tijdens het schrijven mijn boek over foute mannen bleek dat ook in de liefde niet alles is wat het lijkt. Voor het hoofdstuk “Is jouw brave boekhouder wel zo betrouwbaar?” verzamelde ik statistieken en ervaringsverhalen van zogenaamde ‘stille wateren met diepe gronden’, waar ik behoorlijk van schrok. Toen realiseerde ik me dat ook in mijn eigen leven niet alles is wat het lijkt. Mijn eigen relatie met een voormalige(?) playboy is eigenlijk al genoeg stof tot nadenken. Is iemand een som van zijn verleden, of kan hij veranderen? Zelf doe ik me meestal heel stoer, onafhankelijk en ‘in control’ voor, terwijl ik natuurlijk ook mijn twijfels heb en het soms even niet meer weet. Daarom ben ik in het boek voor mijn gevoel akelig eerlijk geweest. Heel eng. Het voorval met de WatHandig heeft me de ogen geopend. Ik vind mezelf een slappe theedoek dat ik me toch liet overhalen tot de fotoshoot, terwijl het totaal mijn doel voorbij schoot. Het was een goede les. Ik heb mezelf beloofd om voortaan niet meer mee te doen aan andermans spelletjes. Foute man of brave boekhouder; ik laat me niet meer misleiden. Hoe mooi zijn schoenen ook gepoetst zijn, hoe lekker die truffelolie ook ruikt. Hoe echt is jouw wereld?
Reality is that which doesn’t go away, when you stop believing in it. ~Philip K. Dick
Vijf minuten inspiratie nieuwsbrief
Drie keer per jaar stuur ik een 5 minuten inspiratie mail met slimme en leuke tips aan al mijn contacten. Wil jij af en toe een glimlach en inspiratie in je mailbox?