Stop stealing dreams!
Seth Godin, de beroemde auteur van o.a. The purple cow, publiceerde onlangs een gratis ebook over de stelling dat onderwijs radicaal veranderd moet worden. Hij legt uit dat scholen eigenlijk ontstaan zijn om gehoorzame werkers voor fabrieken te ‘produceren’. Decennia lang was dat precies waar onze economie behoefte aan had. Maar onze economie en samenleving zijn de laatste jaren radicaal veranderd. Het onderwijs systeem is echter nauwelijks aangepast. Het uit je hoofd leren van feiten bijvoorbeeld stamt uit een tijd dat kennis moeilijk toegankelijk was en dat je een groot voordeel had als je dingen uit je hoofd wist. Tegenwoordig zijn alle denkbare gegevens makkelijk toegankelijk en is het veel belangrijker te leren hoe en waar je de informatie kunt vinden die je nodig hebt. Het oude systeem is gebaseerd op hiërarchie en anciënniteit, terwijl tegenwoordig een stagiaire in een bedrijf misschien een betere oplossing weet dan de directeur. Maar op school leren we nog steeds het oude systeem. Waarom? Omdat we niet beter weten? Omdat het makkelijker is?
Er zijn twee manieren om gewenst gedrag te stimuleren. De eerste is angst aanwakkeren, zodat de leerlingen binnen het systeem gehoorzaam doen wat er van ze verwacht wordt. Als een kind niet naar school gaat, krijgt het te maken met de leerplichtwet. Als het niet gehoorzaam is, krijgt het straf. Als het geen goede cijfers haalt, gaat het niet over naar de volgende klas. De andere manier is om passie op te wekken. Als een kind (of volwassene) zich ergens werkelijk voor interesseert, kost het geen moeite om te leren, sterker nog, dan wil die persoon niet anders! Maar het zoeken waar iemands passie ligt, is een individueel proces en kan lastig massaal toegepast worden. Daarom is (op enkele uitzonderingen, zoals montessori scholen na) gekozen voor angst als ‘motivator’. Helaas is daar geen ruimte voor afwijking. Voor individuele keuzes, of ontwikkeling buiten de norm. Gepassioneerde kinderen zijn lastig te managen. Liever werken scholen met gemiddelde leerlingen. Angst om er niet bij te horen, om niet in het systeem te passen werkt, maar we betalen er een hoge prijs voor. Want, en nu kom ik via deze lange aanloop bij mijn punt; Wie leert ons te dromen? Wie leert ons het grillige proces van het uitvinden waar jouw passie ligt en het nemen van de stappen in de richting die jou gelukkig gaat maken? En dat dat proces gepaard gaat met vele ups en vooral ook downs? Waarom houden wij onszelf en onze kinderen voor dat muziek, of kunst, of iets creatiefs geen toekomst zit? Dat we onze passies en dromen opzij moeten zetten in dienst van een veilige toekomst? Dat we moeten doen wat onze ouders en de maatschappij van ons verwachten? Ik zie dagelijks de bewijzen dat we daar echt te kort in schieten.
Steeds meer volwassenen benaderen mij of een andere coach of motivator voor hulp met vragen die eigenlijk iedereen van jongs af aan mee zou moeten krijgen. Wie ben ik? Wat wil ik echt? Waar ben ik goed in? Waar wordt ik gelukkig van? Ik merk dat mensen die zichzelf deze vraag stellen en hem geleidelijk voor zichzelf beantwoorden, steviger in hun schoenen staan, gelukkiger zijn EN een grotere meerwaarde kunnen leveren voor hun omgeving, de maatschappij en hun werk. De mensen die werkelijk een verschil hebben gemaakt, zoals Nelson Mandela, Martin Luther King (Hij had een droom!) of Steve Jobs durfden out of the box te denken en tegen de geldende status quo in te gaan. Dat hadden ze vast niet op school geleerd… Maar zo haalden ze wel een resultaat waar niemand van had durven dromen. En is dat niet waar het uiteindelijk om draait?
Ik pleit ervoor om het schoolsysteem en ons denken als maatschappij drastisch te veranderen. Het gaat niet meer om kennis overdracht, maar juist om te leren jouw eigen weg te vinden in de jungle van informatie en keuzes en mogelijkheden. Het gaat niet meer om conformiteit, maar juist om authenticiteit. Het gaat niet meer om braaf volgen, maar om nieuwe leiders die met creatieve oplossingen komen voor de problemen die onze maatschappij en industrie in de afgelopen decennia hebben gecreëerd. En misschien zijn de nieuwe leiders juist wel de mensen die we tot dan toe als ‘minderwaardig’ of als buitenbeentjes hebben beschouwd.
“If you do what you always did, you will get what you always got.”
Laten we kinderen en volwassenen niet hun dromen afnemen, maar ze juist het cadeau geven van de weg van vallen en opstaan, van zichzelf leren kennen en het omgaan met de uitdagingen van onze informatiemaatschappij, in een veilige omgeving. Dan zal je zien dat er minder mid life crisises zijn en meer mensen die zichzelf durven zijn en die anderen inspireren om ook hun droom achterna te gaan. Dan wordt leren weer leuk. Dan wordt leven weer leuk! Stop stealing dreams…